از قضای روزگار، شخص دکتر رضا منصوری که اینک در مقام بالاترین مسئول پژوهشی وزارتخانة متولّی این امر و نایب رئیس شورای عالی تحقیقات و فناوری کشور، خود ساماندهِ اصلی و امضاءکنندة فراخوان موصوف است، یکی از جدیترین منتقدان نظام آموزشی/ پژوهشی کشور در طول دو دهة گذشته بوده و در مقام استاد دانشگاه صنعتی شریف، رئیس کمیسیون علوم پایه، رئیس انجمن فیزیک ایران و سردبیر مجلة فیزیک، تندترین و سختترین نقدها را مطرح کرده است. از جمله در 18 خردادماه سال 1373 چنین میگوید: « من در 12 سال اخیر در بسیاری از بحثها برای تأسیس مراکز تحقیقاتی یا دانشگاهها بودهام. خوب که توجه میکنم، میبینم استدلالها همه دور این میچرخند که مثلاً ژاپن یک مرکز تحقیقات زلزلهشناسی دارد، چرا ما نداشته باشیم؟ در آلمان یک مرکز پژوهش خواص مواد هست و ما نداریم! چرا هندیها یک مرکز تحقیقاتی علوم پایه خیلی خوب ساختهاند، ما چه چیزی از هندیها کمتر داریم؟ استدلالها اکثراً حول و حوش این موضوع میچرخد. به خصوص میان آنهایی که سیاستمدار هستند.» و در نهایت با توصیف جامعة کنونی، سخنان خویش را اینگونه به پایان میرساند: « ما از توخالی بودنِ خودمان بیخبریم. ولی مطمئن باشید آنهایی که از بالا به ما نگاه میکنند، یعنی آنهایی که وضع علمی دنیا را میدانند، این موضوع را میفهمند و میدانند که ما چقدر توخالی هستیم.»[i]
از این رو، معرفی چنین سیاههای از اولویتهای پژوهشی که برخی از آنها همچون نانوفناوری، فناوری اطلاعات(IT)، فناوری خلاء، فناوریهای هوا- فضا، شبیهسازی و بسترهای بکرِ زیستفناوری، تقریباً همزمان با طرح جدی آنها در کشورهای شمال مطرح شده است، نشان از دغدغة آن معاونت دارد. بهویژه آنکه بدانیم در سندی که از آن با عنوان: «استراتژی امنیت ملی آمریکا در قرن 21» یاد میشود، مشابه چنین توصیهای شده و از سه مقولة فناوری اطلاعات، فناوری زیستی و میکروالکترومکانیک(MEM)[ii] به عنوان چشمگیرترین نوآوریهای 25 سال آیندة جهان نام برده شده است(کمیسیون تدوین استراتژی امنیت ملی آمریکا، 2001).
[i] همشهری، ش 416، ص 11. همچنین سخنان دکتر منصوری در مورد ضرورتِ اجرای طرح ملی توسعة نانوفناوری در کشور، که حدود هشت سال، پس از آن سخنرانی، در اردیبهشتماه سال 1381 ایراد شده است، کاملاً شنیدنی مینماید: «حیطة نانوتکنولوژی یکی از چالشهای عمدة پیشِ روی جهانیان بوده و نظر به اهمیتی که این رشته در آینده خواهد داشت، بسیاری از کشورها با آگاهی از توانمندیهای این رشته، درصدد سرمایهگذاری قابل توجهی در این امر هستند و ضروری است تا جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه، از این مهم غافل نماند(همشهری، ش 2703، مورخ 4/2/1381، ص 30).»
[ii] یکی از زیربخشهای نانوفناوری.
|