کلام آخر، تأکیدی است دوباره بر این آموزه که نباید از خاطر برد: قرارداشتن در صدر کشورهای دچار ناپایداری محیطی، میتواند حتّی غمناکتر از بودن در سیاهة سرزمینهای فقیر و گرسنه باشد. زیرا با بکارگیری بسیاری تمهیدات اقتصادی و فرهنگی میتوان برای برونرفت از فقر و گرسنگی راهی جست، امّا چه بسا که پیامدهای ناپایداری محیطی آنچنان برگشتناپذیر باشند که گسترههای وسیعی از زمین را برای همیشه از حیات تهی کنند. به سخنی دیگر، اگر باور داریم که وزن مسایل زیستمحیطی و سامانههای هشدار و پایش بهنگام در شکلدهی به معادلات جهان امروز، چنان افزایش یافته که به هیچ وجه نمیتوان آن را نادیده گرفت، باید سنگینی این وزن را در زیستمحیطِ ایران به دلیل ویژگیها و موقعیت استثنایی جغرافیای زیستی آن، بیش از پیش احساس کرد و باور داشت.
|